Roelof heeft al een poosje een taak als bijrijder. Met zijn telefoon-routeplanner “helpt” hij Jozef. Vandaag had hij ook een kortere route. Helaas heeft zijn telefoon geen verschil in asfalt/dirtroad/keien en gaten en helaas heeft Jozef steeds meer vertrouwen in Roelofs app. Laten we het erop houden dat we de scenic route hebben genomen.

Gisteravond deden we een snelle gamedrive. Om de laatste beesten van Uganda te zien. Zebra, topi en de elandantilope.

De bedden waren heerlijk. En er waaide een briesje door de tent. Om 23.15 hoorden we gehuil, gekef en andere geluiden. De hyena! Om 3 uur sprong er iets tegen onze tent, bij herhaling, toen we allebei wakker waren zagen we een lange katachtige met een lange staart weglopen. Nou om eerlijk te zijn we zagen zijn silhouet op de voorkant van de tent, als een wajangpop. Een genetkat. Wel cool om hem te “zien”, maar daarna droomde ik over bavianen die mijn tent binnenkwamen, en Michel Hoskens die zei: “oh zitten jullie op “de Schöppe” (een afdeling met demente mensen in Hellendoorn) daar hebben ze veel last van bavianen. En toen ontsnapte er een demente bejaarde die jeugdzorg wilde. Pffff ik ben druk geweest vannacht.

Vanochtend hadden we een ochtendwandeling met een gids door het park. We liepen over het nijlpaardspoor de bush in. “Niets om je zorgen over te maken” zei de gids, “De nijlpaarden liggen al lang in het water en andere dieren gebruiken dit pad naar het water”. Pootafdrukken van een grote katachtige en poep van een roofdier dat een bushbok gegeten had. Gaaf was het, zebra’s kwamen ons tegemoet, topi’s, impala’s en zelfs giraffen, met twee baby’s. We kwamen zo dichtbij. Het is zo bijzonder om te wandelen in een national park om dieren van zo dichtbij te zien.

En nu zijn we in Tanzania. We hebben afscheid genomen van onze gids Jozef. Dat was best raar. We waren erg aan hem gewend geraakt. Hij zei de l voor een r. Het was plezierig met hem reizen. Hij bedankte ons en dat we de kinderen opgevoed hadden met respect voor iedereen, dat het fijne mensen waren. Het was best bijzonder. Trots voelde ik me.

De grens was een grote papierwinkel. Nieuwe papiertjes voor elk loket. Met dezelfde informatie. Keer op keer. Bedankt Jaap voor de nieuwe gele vaccinatieboekjes, ze werden van voor naar achteren gespeld. Trouwens Roelof en ik zijn nu allebei weer single volgens ons visum. Ze kennen blijkbaar geen getrouwde vrouwen met hun eigen naam.

En nu rijden we naar het hotel. Hoe doen we dit toch… het regent.

Bij het hotel gekomen blijkt Thijmens levenslijn, zijn telefoonkabel uit zijn zak te zijn gevallen. Roelof en hij wandelen nu met een jongen van het hotel door de stad.

Terug! Een blije Thijmen. De jongen van het hotel had voorgeschoten, hij is ook blij. De fooi was blijkbaar goed

Gisteren hoorden we heel muzikaal gezang en gedrum. Het waren vier kinderen, 4-8 jr, met jerrycans die water gingen halen. Ze zongen een lied en sloegen met hun handen het ritme. Ze deden er een spel bij. Bukken, op de tenen en heel veel lachen. We probeerden onopvallend dichterbij te komen om een geluidsopname te maken.

Dat wilde ik ook van de Robin chat. Een vogel die een heel diep geluid maakt, het vrouwtje doet er een soort echo onder. Mooi. En het geluid van de Afican Coecoe.

Vrouwen werken hier op het land. Het is vulkanisch gebied. De grond loopt steil omhoog. Hard work.

Mannen zie je minder vaak werken. Ze lopen rond met bananenbomen om bananenbier te maken, of ze zitten gezamenlijk om het te drinken. Nou ja even nuanceren, we rijden nu langs wegwerkzaamheden waar mannen heel hard aan het werk zijn. Waar wij een shovel zouden gebruiken spitten zij. En de kok in ons hotel zag onze schoenen, die we in de zon te drogen hadden gezet, en heeft ze zingend en fluitend helemaal schoongemaakt. Als nieuw. We hopen wel dat ze voor morgen droog zijn. Jelmer loopt op slippers.

Als een auto pech heeft leggen ze takken op de weg. Soort gevarendriehoek.

Fietsen daarentegen kunnen altijd verder. Bijna iedere fiets spoort niet er zit 10-20 cm achter voor en achterwiel. Wat zij op één fiets houden, krijgen wij niet in een personenauto.

Irundi Tender Touch Enterprices is een metaalbewerkingsbedrijf. In the love of God saloon is een bar. Opening from midday until late. Als je vrouw belt en je zit achter het bier: “nee lief ik ben in the love of God”

Onze driver heeft hoofd-, buikpijn en voelt zich koortsig. Terwijl hij in het ziekenhuis thyfus laat uitsluiten hangen wij voor een televisie met het 25 jarig jubileum van de koning. Roelof bestelt boeken voor Thijmen, ik doe post. (Ai ik wilde geen mail doen.) Thijmen slaapt op tafel en geeft commentaar op het jubileumfeest “leuk dat de Jostiband ook is uitgenodigd. Jelmer schrijft zich in voor de keiweek, helaas telefoon leeg, dus leent hij een lader van een passerende Amerikaan, om even zijn studienummer op te zoeken. Best relaxed dit, wij kunnen wennen aan het Afrikaanse ritme.

Vanavond nog een gamedrive maar vast geen WiFi.

Vanochtend 5.30 uur ontbijt, 6 uur vertrek naar de gorilla’s. Het regent pijpenstelen. De weg is hoog en hobbelig, steen en klei, dat samen met regen en donker maakt dat het best gepast had in “de gevaarlijkste wegen”. Onze driver reed heel rustig en je voelde hoe de banden geen grip hadden. En de tijd tikte door. 23 minuten te laat kwamen we aan bij het startpunt. Ik scheet bagger. Dacht “straks zijn we te laat, zijn ze al weg!”. Het viel gelukkig mee.

De briefing waar we midden in vielen was niet te verstaan door de stortbui op het dak. Onze gids ging ons inboeken en wij waren daar vast. Daarna moesten we van onze gids horen naar welke groep we gingen. Maar hoe herken je iemand tussen allemaal mensen in regenjas met capuchon? We werden toegewezen aan een gids met een heel vriendelijk gezicht. De mensen zonder stok kregen er een van hen. De jongens liepen voorop en het ging gelijk steil recht omhoog. Damn het tempo. Boven duurde het even voor de rest aansloot, we waren met zijn achten. De gids duwde een andere mevrouw naar voren, zij bepaalde het tempo. Mij hoor je niet klagen. Dankzij haar en Michels brace heb ik heerlijk gelopen. Eigenlijk veel sneller dan verwacht kwamen we de gorilla’s tegen. Gelukkig was het een kwartiertje daarvoor gestopt met regenen. En zaten ze dus rustig te eten.

De eerste die we zagen was een enorme silverback, die vriendelijk bladeren zat te kauwen. De muggen eromheen, wolken. En al dat groenvoer maakt heel erg winderig. Na hem de een na de andere. Al met al hebben we wel bij 15 gorilla’s staan kijken. Al weten we niet hoeveel dubbelingen erin zaten, het was wel de grootste groep die er was. Waanzinnig. Zo rustig ze zaten te eten. Je hebt een uur en het is zo voorbij.

Het struikgewas is manshoog en de guides kappen paden. Of er loopt een pad en door de regen is het als door vla glijden. En dat steeds steil omhoog en naar beneden. Soms sta je op bosjes en zakt je been opeens door de ondergrond.

5,5 uur na vertrek kwamen we weer terug bij het beginpunt. In de auto vertelde onze gids dat ze hem hadden gevraagd of we een lange of korte wandeling moesten, “ze kunnen de lange met gemak aan” had hij gezegd. Bij terugkomst had de guide tegen Jozef gezegd dat zijn cliënten erg snel waren. (Dat eerste kwartier wel, dat tempo had ik nooit volgehouden). Hij glom van trots. Het meest bijzondere was wel dat de groepen met de kortere route nog niet terug waren.

Nog een luierdag, uiteindelijk besluiten we echt helemaal niets te doen. Nou ja wel een spelletje natuurlijk, ik ben vies ingemaakt, maar verder niet. In het zonnetje zitten, het is hier heerlijk, we zitten op 1799m (handig zo’n ski-app). Als we de wolken mogen geloven wordt het gorilla’s in de regen morgen.

Naast het hotel loopt een riviertje. De brug naast het hotel wordt veel gebruikt. Naast de brug is de autowasserette. Een grote auto en een motor worden gewassen in het stroompje, stroomafwaarts vult een meisje een flesje water. Ik ben bang om het later te gaan drinken. Op het dak naast de brug ligt een jongeman het allemaal te bekijken. Naast de brug zitten jongens te kaarten. Twee jongens graven in de modder. Ze zoeken wormen die ze in een geweven trechter doen het uiteinde zit vol bladeren. Ze graven het in bij de rand om moddervisjes te vangen, soort paling.

Het tempo in deze landen is misschien wel gezonder. Lummelen.

Er vliegt een roofvogel over. Klinkt als valk, een schril pfieuw, maar is te groot.

De bananenbladeren ritselen. Met je ogen dicht hoor je de zee.

Leuke plek dit, vrouwen doen de was.

Er rijdt een vrachtwagen langs die tjokvol mensen zit. Zo veel! En ze zingen. Typisch Afrikaanse zang. We proberen een geluidsbestand te maken maar het is te ver weg.

Ik grijns, best sneu dat jullie deze weinig spannende gebeurtenissen nu lezen. Gelukkig is er geen stroom, dus ook geen internet. (Zitten we ook een keer in een hotel met WiFi hebben ze geen stroom)

Een luie dag. We laten de was doen. Hebben een ziekenhuis bekeken. Groot, schoon, ooit door Nederlandse zusters gesticht in het midden van de vorige eeuw. Een oudere verpleegkundige vroeg of we hen kenden. (Ik lach als ik dit opschrijf, Nederland is natuurlijk een klein land)

Nu zitten we wat te drinken in een hotel waar ooit Dian Fossey vaak kwam. Grappig. Allemaal rookstoelen, zitjes in de tuin. Helaas was dit hotel vol en zitten we nu 15 min verderop. Wel een schoon hotel met aardig personeel. Maar het heeft niet deze sfeer. Gelukkig komen we erachter dat de gasten hier een groep Spanjaarden is waar de gidsen helemaal gek van worden. Voor je een gids over de kling jaagt moet je toch echt van goede huize komen. Nogal stoïcijnse baasjes. Onze gids vertelde gisteren schaterend dat hun gids het hoofdkantoor had gebeld dat hij helemaal klaar met ze was. Dat ze maar een andere gids moesten sturen. Het is een goedlachse beer van een kerel, de arme man.

We hebben net een ziekenhuis bezocht. Ooit gesticht door de zusters uit Nederland. Zoveel bedden op een zaal. Niet veel zieken overigens. Wel zieke kinderen. Het is er schoon. En goed ge-utileerd. De radioloog leidt ons rond op zijn afdeling. De foto’s worden nog met de hand ontwikkeld in een donkere kamer.

Na de lunch rondgelopen gelopen in het dorp. Dorpen waar veel toeristen komen hebben geen goed effect op hoe je bejegend wordt. Discussie van de jongens: “stel jij bent in de tuin aan het werk en er komt een Ugandese familie met een grote camera, jij zou dat ook niet leuk vinden.” “Wel mama zou ze koffie en thee aanbieden” “ja de eerste 10 en daarna zou ze er zat van zijn” tja dat denk ik eigenlijk ook wel.

En nu sputtert het. Regen… in Uganda.

Jelmer verscheen opgetogen bij het ontbijt. Veiliger dan dit had hij nooit geslapen. Om hen heen vele hippo’s. Smakkend, brommend, snuivend. Plonzend in het water. Niemand die dichtbij durfde te komen. Thijmen daarentegen had niet goed geslapen. “Alsof zo’n tentzeiltje een hippo tegen kon houden.” Het verschil in kind en waar ze het meest vertrouwen in hebben.

Jozef onze gids was vannacht geroepen omdat er een giga olifant bij onze auto stond. Zat er nog wat in? Oh ja banaan en ananas. Beest verjaagd. Nam hij de ananas en bananen mee. Leg ze in het toilet zeiden de anderen. Hij kende de uitdrukking niet maar anders had hij zeker: “zijn jullie van de pot gerukt” gezegd. Wie legt er nou fruit in het toilet

Daarna een gamedrive. Overal kobs en waterbucks. Mooi om te zien hoe kobs altijd wachters hebben staan die de leeuwen in de gaten houden. Een mannetjes leeuw zagen we als eerst, maar later een leeuwin met welp in een cactustree. En daarna een luipaard in een boom. Ik ben een beetje stil van hoeveel mazzel wij hebben.

Daarna een lange rit. En nu 4 dagen in een hotel dat net klaar lijkt en waar we de enige gasten zijn. Vreemd.

Zijn er nu ook minder leuke kanten?

*Een warme stevige douche zou fijn zijn. Haren wassen met koud water blijft een mmmm ervaring.

*De toiletten zijn een uitdaging, de gaten in de grond van verschillend grootte. Ik vind richten op 10×15 cm een behoorlijk spannende bezigheid.

*Andere toeristen die hun gids als koelie toespreken. Wij merken dat we daar allemaal last van hebben. Zo onbeschoft. Beschamend zeker als ze Nederlands zijn.

*De WiFi, die afwezig is. We zitten nu in een hotel met WiFi. We moeten om de zoveel minuten even iets aardigs zeggen tegen de router. Thijmen vraagt zich af of in andere hotels dat een volwaardige baan is.

*De bedden. Onze gids klaagt dat er teveel Chinezen in het land komen en dat die geen waarde hechten aan het wildlife. Roelof vindt het Met name erg dat ze hun matrassen hebben opgedrongen. Overal keiharde Chinese planken.

*De geluiden in de nacht. Disco, vogels die klinken als oude startende auto’s, smakkende, plonzende en knorrende nijlpaarden.

Maar laten we eerlijk zijn er valt dus niet veel te klagen.

Terwijl ik dit schrijf lopen naast ons knorrende nijlpaarden. We mogen onze lodge niet uit zonder begeleiding.

Vandaag zou een rustige dag worden. We hadden een autorit en een boottocht op het programma en verder niets.

We rijden over binnendoorwegen. Dirtroad, bulten, gaten en veel rood stof. Overal kinderen die enthousiast zwaaien. Ik zwaai terug en Thijmen doet lullig: “tjonge jonge je lijkt Maxima wel in haar koets” of nog erger: “doe die nog eens, precies hoe Hitler groette”. Vervolgens opluchting, asfalt, van korte duur, want hier zitten zoveel gaten in dat Leerdammer er saai bij is. We komen net op tijd bij de boot aan waar alle driepersoonsbanken ingenomen zijn door 2 personen. Als we erbij willen schuiven zeggen ze dat hun kinderen er moeten zitten. Oké dan gaan we naar boven. Daar zelfde laken een pak. Dus weer naar beneden. Boze blikken. Op mijn allereigenste, allerliefste wijze vertel ik de vier families dat er twee opties zijn: 1. ze halen hun kinderen op en wij gaan boven zitten of 2. de kinderen blijven boven en wij gaan bij hen zitten. (Stelletje arrogante …., maar dat zei ik natuurlijk niet) En ik lachte er stralend bij.

De boottocht is fantastisch weer veel dieren langs de kant. Olifanten, wrattenzwijnen, buffels, vogels. En nijlpaarden op de kant en in het water. Het grappigste is Thijmen die Roelof vertelt “relax, don’t worry, dit is Afrika” ze hingen samen op de reling. En op geen 50 cm van ze vandaan kwam een hippo boven. Hij blies een grote wolk water uit. Synchroon springen op hoog niveau.

Na de boottocht stelt de gids voor om toch een gamedrive te maken. Wij vinden alles prima. Dit is het park met de threeclimbing lions. Daar kunnen we ons nog weinig bij voorstellen. Tot we ze zien, eerst 1 leeuw die in een boom zit, maar al snel komt de tweede aanlopen. En een derde. Verderop in het gras nog twee. Briljante schutkleur. Alleen dat eigenwijze zwiepende staartje verraadt hen.

Dan naar huis, het wordt al donker. Tot de gids een opgewonden gebarende collega treft. Hij zegt niets na dit gesprek, maar racet over de weg. Gaat het park nog in terwijl het sluitingstijd is en daar, naast de weg, op 5 meter afstand ligt een luipaard. Wauw! Wat een briljant beest. Zo prachtig. Onvoorstelbaar mooi. Het kost een klein omkoopbedragje om het park weer uit te komen. Maar wie maalt er om €0.75 per persoon als je je eerste luipaard ziet. Die ogen! Die vacht!

Bij de lodge aangekomen zegt de manager dat we laat maar nooit te laat zijn. Wij voelen een kleine reprimande.

En nu liggen we in ons bed onder de klamboe. We hadden warm water gekregen en er was een prachtige dubbele buitendouche, daar stonden we met zijn tweeën, onder de volle maan, naast elkaar naar onze douchekoppen te kijken. We hadden het snel door, het waren van-de-regen-in-de-drup douchekoppen. Sputter voor sputter spoelden we ons af.

Wat een dag!

(Lawaaiige beesten nijlpaarden.)

Vandaag was een waanzinnige dag. Eigenlijk heb ik woorden te kort om het te beschrijven.

We begonnen met een swampwalk. Wel een mooi initiatief. Ze kapten steeds meer bomen waardoor de apen te weinig voedsel hadden. Vervolgens gingen de apen gewassen jatten. En daardoor gingen de boeren ze afschieten. Het viel een aantal mensen op dat de populatie apen snel afnam en ze besloten het moeras gebied een klein reservaat te maken voor de apen en vogels. Helaas de apen vonden gewassen ondertussen erg lekker. Dus bedachten slimme mensen de swamptour. Laat toeristen betalen voor een tour en betaal de schade met dit geld. De inkomsten bleken zo goed dat ze ook scholen, klinieken en andere verbeteringen in de gemeenschap konden betalen. We zagen Black and white colobus apen, net oude mannetjes die naar ons zaten te kijken. The red Colobus, die bladeren eet die vergisten in zijn lijf waardoor hij dronken wordt. En helaas heeft hij een agressieve dronk over zich. The red tailed monkey, klein snel ding, koste wat tijd om hem te schieten. En de Vervet, een aap met blauwe ballen. We hadden een superleuke gids die ook heel veel vogels kende, Pato. Een aanrader.

Daarna kregen we een communitytour. Waar de plaatselijke -gin en bananenbierbrouwer ons liet zien hoe het moest. Eerlijk is eerlijk de dokter in ons stelde toch al wel wat alcoholschade vast in zijn looppatroon.

De volgende stop was de koffiedame. Wat een werk. Bonen plukken, drogen, schillen eraf stampen, roosteren en vervolgens weer stampen tot ze fijn waren. Zeven. En als laatste koffiezetten door water er over te gieten. Koffie met een laagje koffiedik. Betaalden haar de prijs van eerlijke koffie voor een zak bonen die we niet eens in mogen voeren.

Als laatste de medicijnman. Leuk, middelen tegen malaria, demonen, gekte en nare buren. Dat recept heb ik opgeschreven. Je hebt wat nestmateriaal van een chimp nodig en een klein stukje chimpanseeschedel daar maak je een zakje van en dat begraaf je in zijn pad naar de deur. Net als de chimpansee zal hij subiet een nieuw nest voor de nacht zoeken.

Over chimpansees gesproken na de lunch vertrokken we voor onze chimptoer. Damn wat indrukwekkend! We zagen zoveel Chimps. Eerst 1 waar heel veel mensen omheen stonden. Ik merk dat ik die drukte te veel vind en ging wat achteraf op een stronk zitten waar ik mens en beest kon bekijken. Kwamen er twee Chimps achter me zitten. En niemand die het door had. Genieten. Vervolgens gingen we verder en vonden twee oude mannen en een 6 jarige. Echt zo grappig. Hij viel wel 5 meter naar beneden en greep zich vlak voor de grond vast. Hing zeer tevreden in de boom en keek alsof dat de hele tijd al zijn plan was. Roelof moest zo hard lachen dat zijn foto een streep was. Een soort pannen maar helaas zonder aap erop. En toen we terugliepen kwamen we bij een enorme boom waarin 6 chimpansees zaten te eten, 10, 20 meter hoog. Het ergste voor een chimpansee is hoogtevrees hebben we bedacht.

Vlak voor de afslag naar de lodge stond Pato met een andere groep te kijken naar een waanzinnige blauwe vogel, the blue greater turaco. Hij kwam naar onze auto rennen en zei stralend: “This is the bird you heared tonight!” De fooi was groot genoeg.

En nu zitten de mannen regenwormen te spelen. En ik schrijf de blog. En we drinken wat. En genieten na. Van het avontuur en de foto’s.

Vroeg op om 7 uur in de auto. Het ruikt hier heerlijk. Fris. We rijden naar Kampala, veel brommers onderweg. Volgeladen met 2,3,4 en de limiet 5 mensen, suikerriet, een halve koe, eieren 1m breed en 1 m hoog opgeladen. Langs de kant van de weg winkels, de waar buiten uitgestald. Bedden en banken, van hout of van staal, maar nooit beiden voor 1 winkel. Grote sofa’s met fluwelen bekleding, het mooiste is als ze het rode stof er met een krant afkloppen. Auto-onderdelen, lijkkisten, eten, manden. Vriendelijke mensen. Overal het rode stof van de dirtroads.

Ik hou van onderweg zijn. De vrouwen met dingen op hun hoofd; takkenbossen, manden. De mannen op fietsen met planken of ijzerwaren, rustig 2 meter breed, fietsend. Achterop een plankje met een kussentje zodat de vrouwen in amazonezit achterop kunnen. De overvol beladen brommers, pick ups, vrachtwagens, soms 2x zo hoog dan het oorspronkelijke vervoermiddel.

we stoppen bij het rhinosanctuary. In 1983 werd de laatste neushoorn gekild. De burgeroorlog woedde. En in 2009 zijn ze begonnen met een Keniaans vrouwtje en een Amerikaans mannetje op een enorm gebied met schrikdraad eromheen. En dat werkte. De kleine Obama werd geboren. Er volgden meer donaties van vrouwtjes. Later ook van geschikte mannetjes. En dus loopt er een fokprogamma. En hebben de eerste hier geboren vrouwtjes ook al weer jongen. Het idee is om deze breedinggrounds tr behouden maar op termijn rhino’s uit te zetten. Op ieder groepje een fulltime bewaker. De mensheid maakt er wel een potje van. En wij wandelden er naar toe. Voor het geval ze aan zouden vallen spring achter een boom. Of nog beter klim er in. Ze deden niets lagen in de schaduw en draaiden hun oren. Een vrouwtje met een jong en later nog een vrouwtje met jong. Zo cool. Zo dichtbij. Wandelend naar de rhino’s. Mijn akelige brein bedenkt alleen hoe goed getraind voor stropers. Maar ja tegen afschieten helpt vechten toch niet. Kan je misschien beter gewoon vriendelijk gaan.

En nu een hotel aan de Nijl. Mooi licht. Wel warm. We hebben heerlijk gezwommen in het avondlicht. We slapen in een tent.

Morgen 6 uur op. Let’s call it a day. Het is 20.20 uur